Γράφει ο Δρ. Adam Taleb, Επεμβατικός Καρδιολόγος & Διευθυντής Τμήματος Σύμπλοκης Στεφανιαίας Νόσου – Χρονίων Ολικών Αποφράξεων (CTO), Δομικών Καρδιοπαθειών και Πνευμονικής Αγγειοπλαστικής Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.
Η ταχεία εξάπλωση της υπερηχογραφίας και των άλλων μη επεμβατικών απεικονιστικών μεθόδων (αξονική και μαγνητική τομογραφία καρδιάς) έχουν οδηγήσει στον σχετικό «παραγκωνισμό» της κοιλιογραφίας, ως πρώτης γραμμής εξέταση για την αξιολόγηση της καρδιακής λειτουργίας.
Τι είναι η κοιλιογραφία; Σε ποιους ασθενείς ενδείκνυται;
Η κοιλιογραφία συνήθως πραγματοποιείται παράλληλα με τη διενέργεια στεφανιογραφίας, με την τοποθέτηση ενός λεπτού καθετήρα στην αριστερή κοιλία, που γίνεται για τη διάγνωση συγκεκριμένων καρδιακών νοσημάτων. Ο καθετήρας τοποθετείται στην αριστερή κοιλία διαμέσου της αορτικής βαλβίδας.
Μετά χορηγείται σκιαγραφική ουσία στην αριστερή κοιλία και μελετάται η κινητικότητα των τοιχωμάτων καθώς και η στεγανότητα της σύγκλεισης των βαλβίδων. Είναι μια διαδικασία πολύ σημαντική στη διερεύνηση βαλβιδοπαθειών (στένωση ή ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδας, ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας), στην εκτίμηση της κινητικότητας των καρδιακών τοιχωμάτων καθώς και στην παρουσία μεσοκοιλιακής επικοινωνίας.
Επίσης, ο καθετηριασμός βοηθάει στη διάγνωση της καρδιακής ανεπάρκειας, τόσο με την εύρεση αυξημένων ενδοκοιλιακών πιέσεων όσο και με τη μειωμένη συσταλτικότητα των τοιχωμάτων της αριστερής κοιλίας. Παράλληλα, σήμερα είναι διαθέσιμοι καθετήρες που έχουν τη δυνατότητα ταυτόχρονης καταγραφής των πιέσεων της αριστερής κοιλίας καθώς και της αορτής, που είναι απαραίτητοι για τη διερεύνηση του βαθμού στένωσης της αορτικής βαλβίδας, ειδικά σε περιπτώσεις διαφοροδιαγνωστικού διλλήματος.
Η κοιλιογραφία ιστορικά απετέλεσε το βασικό μέσο εκτίμησης του κλάσματος εξώθησης της αριστερής κοιλίας, πριν την ευρεία διάδοση του υπέρηχου καρδιάς.
Σε ασθενείς με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, όπου κάθε καθυστέρηση στην αντιμετώπιση της απόφραξης έχει άμεση επίδραση στην τελική έκβαση της περιπέτειας υγείας του ασθενούς, ο αριστερός καθετηριασμός και η κοιλιογραφία μπορούν να πραγματοποιηθούν άμεσα στο Αιμοδυναμικό εργαστήριο και να γίνει μια ταχύτατη εκτίμηση του κλάσματος εξωθήσεως καθώς και να τεθεί η διάγνωση σε περίπτωση επιπλοκής (ρήξη ελεύθερου τοιχώματος, ρήξη τενόντιας χορδής μιτροειδούς βαλβίδας και οξεία ανεπάρκεια, παρουσία ανευρύσματος αριστερής κοιλίας, παρουσία μεσοκοιλιακής επικοινωνίας).
Αυτές οι πληροφορίες μπορούν να αλλάξουν ριζικά το πλάνο αντιμετώπισης του ασθενούς και να καθορίσουν το τελικό αποτέλεσμα.
Πώς γίνεται η κοιλιογραφία;
Η κοιλιογραφία πραγματοποιείται υπό τοπική αναισθησία, με προσπέλαση στο 95% από την κερκιδική αρτηρία του άνω άκρου. Μπορεί επίσης να γίνει και από τη μηριαία αρτηρία, αν δεν είναι εφικτή η πρόσβαση από την κερκιδική. Ο ασθενής παραμένει ξύπνιος κατά τη διάρκειά της και δεν αισθάνεται πόνο. Αρχικά χορηγείται τοπική αναισθησία στην περιοχή του καρπού και στην συνέχεια τοποθετείται ο καθετήρας με ακτινοσκοπική καθοδήγηση στην καρδιά. Αφού πραγματοποιηθεί η κοιλιογραφία, ο ασθενής παραμένει για παρακολούθηση στο νοσοκομείο για μερικές ώρες και παίρνει εξιτήριο αυθημερόν. Στα κατάλληλα εκπαιδευμένα χέρια, είναι μια επέμβαση ασφαλής, με χαμηλό ποσοστό επιπλοκών και μεγάλη διαγνωστική αξία.
Ποιες είναι οι αντενδείξεις της κοιλιογραφίας;
Επειδή για την πραγματοποίηση της κοιλιογραφίας απαιτείται η χορήγηση σκιαγραφικής ουσίας, σε ασθενείς με επηρεασμένη νεφρική λειτουργία είναι απαραίτητο να υπολογιστεί ο όγκος του σκιαγραφικού για να αποτραπεί η επιδείνωση της κατάστασης των νεφρών.
Παράλληλα, αν υπάρχει θρόμβος στην αριστερή κοιλία, η τοποθέτηση καθετήρα εντός της κοιλίας αυξάνει την πιθανότητα αποκόλλησης και πρόκλησης εγκεφαλικού επεισοδίου.
Η πρόοδος που έχει συντελεστεί στη μη επεμβατική απεικόνιση της καρδιακής λειτουργίας, όπου με μεγάλη ακρίβεια ελέγχεται η λειτουργικότητα των βαλβίδων και των κοιλοτήτων της καρδιάς, έχει περιορίσει την αναγκαιότητα της κοιλιογραφίας σε σχέση με το παρελθόν.
Όμως, ακόμα παραμένει ένα χρήσιμο εργαλείο που δίνει καθοριστικές πληροφορίες στον κατάλληλο ασθενή.
