Γράφει ο Δρ. Adam Taleb, Επεμβατικός Καρδιολόγος & Διευθυντής Τμήματος Σύμπλοκης Στεφανιαίας Νόσου – Χρονίων Ολικών Αποφράξεων (CTO), Δομικών Καρδιοπαθειών και Πνευμονικής Αγγειοπλαστικής Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.
Τι είναι ο ενδοστεφανιαίος υπέρηχος;
Η πρόοδος της τεχνολογίας έχει βελτιώσει τη δυνατότητα αξιολόγησης των βλαβών στις στεφανιαίες αρτηρίες, ώστε η στεφανιογραφία να μην είναι το μοναδικό μέσο αξιολόγησης των στενώσεων. Η υποκειμενικότητα ταξινόμησης των στενώσεων με την στεφανιογραφία έχει αποκτήσει αρωγό την αντικειμενική αξιολόγηση των βλαβών με αιμοδυναμική αξιολόγηση και ενδοστεφανιαία απεικόνιση. Η απεικόνιση με ενδοστεφανιαίο υπέρηχο- intravascular ultrasound (IVUS) και optical coherence tomography (OCT) αποτελεί την πλέον σύγχρονη μέθοδο αξιολόγησης της ανατομίας μιας στεφανιαίας αρτηρίας και της αθηρωματικής πλάκας, και προσφέρει πολύτιμες συμπληρωματικές πληροφορίες στην στεφανιογραφία.
Το IVUS έχει ως βασική αρχή λειτουργίας του τον υπέρηχο και επιτρέπει την αναγνώριση ύπαρξης σοβαρής επασβέστωσης και τον προσδιορισμό της έκτασης της επασβέστωσης (αν καταλαμβάνει όλη την περίμετρο της αρτηρίας ή μόνο ένα τμήμα αυτής), παράγοντες που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην επιτυχή τοποθέτηση stent και την πλήρη διάνοιξη της αρτηρίας. Επίσης, το IVUS παίζει καθοριστικό ρόλο μετά την αγγειοπλαστική, αφού επιτρέπει την αξιολόγηση έκπτυξης του stent και αν παραμένει υπολειπόμενη στένωση.
Στις χρόνιες ολικές αποφράξεις το IVUS παίζει καθοριστικό ρόλο στη μέτρηση της διαμέτρου των χρόνια αποφραγμένων αρτηριών για την κατάλληλη επιλογή μεγέθους stent, καθώς επίσης και στην καθοδήγηση για το ακριβές σημείο της απόφραξης, όταν αυτή εντοπίζεται στομιακά, πάνω σε διχασμό. Για την απεικόνιση με IVUS δεν απαιτείται σκιαγραφικό, με αποτέλεσμα τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί όσες φορές χρειαστεί κατά την διάρκεια μιας επέμβασης χωρίς να επιβαρυνθεί η νεφρική λειτουργία του ασθενούς.
Το OCT αποτελεί την πλέον σύγχρονη μέθοδο ενδοστεφανιαίας απεικόνισης, όπου γίνεται χρήση του υπέρυθρου φωτός (infrared light), αντί του υπερήχου που χρησιμοποιεί το IVUS. Το OCT δίνει ακόμα πιο λεπτομερή απεικόνιση του τοιχώματος των στεφανιαίων αρτηριών. Όσον αφορά τις επασβεστώσεις, το OCT επιτρέπει να υπολογιστεί το πάχος της επασβέστωσης, την έκταση της βλάβης καθώς και την ανατομική θέση του ασβεστίου στο τοίχωμα της αρτηρίας, που συνεπάγεται πιο λεπτομερή σχεδιασμό της αγγειοπλαστικής καθώς και την αξιολόγηση της ανάγκης αθηρεκτομής και επιλογής του κατάλληλου τύπου αθηρεκτομής. Μετά την τοποθέτηση του stent, το OCT αξιολογεί την ύπαρξη διαχωρισμού στα άκρα του stent καθώς και την προβολή αθηρωματικής πλάκας από τα πλαϊνά κελιά του stent, που είναι δύσκολο να αναγνωριστούν με την στεφανιογραφία ή ακόμα και με το IVUS.
Οι βασικές αρχές χρήσης τόσο του IVUS όσο και του OCT είναι ίδιες. Μέσα από τον καθετήρα οδηγό εισάγεται ένα σύρμα αγγειοπλαστικής στην στεφανιαία αρτηρία που μελετάται. Πάνω σε αυτό το σύρμα τοποθετείται ο καθετήρας ενδοστεφανιαίας απεικόνισης και γίνονται οι λήψεις των εικόνων. Αυτό μπορεί να επαναληφθεί, αν προκύψει η ανάγκη κατά την διάρκεια της επέμβασης, όσες φορές χρειαστεί.
Αν και η χρήση της ενδοστεφανιαίας απεικόνισης αποτελεί ένα παραπάνω βήμα στη ρουτίνα της αγγειοπλαστικής, βελτιώνει το τελικό αποτέλεσμα και μειώνει τις πιθανότητες για ανάγκη δεύτερης επέμβασης στο μέλλον, αφού δίνει τη δυνατότητα μελέτης τόσο του πρόσφατα τοποθετημένου stent, όσο και το αυλού του αγγείου συνολικά. Είναι το «μάτι» του Επεμβατικού Καρδιολόγου μέσα στις στεφανιαίες αρτηρίες και εκτός από το βαθμό στένωσης, μπορεί να αξιολογήσει τη σύσταση της αθηρωματικής πλάκας, την παρουσία ασβεστίου και θρόμβου, την ύπαρξη διαχωρισμού του ενδοθηλίου, αλλά και την αξιολόγηση του συνόλου των τριών στρώσεων του τοιχώματος της αρτηρίας.
