Γράφει ο Δρ. Adam Taleb, Επεμβατικός Καρδιολόγος & Διευθυντής Τμήματος Σύμπλοκης Στεφανιαίας Νόσου – Χρονίων Ολικών Αποφράξεων (CTO), Δομικών Καρδιοπαθειών και Πνευμονικής Αγγειοπλαστικής Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.
Οι παθήσεις των βαλβίδων της καρδιάς αποτελούν συχνό εύρημα στον διαθωρακικό υπέρηχο και απασχολούν πολλούς ασθενείς. Στη σημερινή εποχή υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι να αποκατασταθεί η λειτουργικότητα μιας παθολογικής βαλβίδας, είτε με χειρουργική είτε με διαδερμική αντικατάσταση και μια πληθώρα βαλβίδων (μηχανικές ή βιοπροσθετικές, συρραφόμενες, αυτοεκπτυσσόμενες ή εκπτυσσόμενες με μπαλόνι). Στην πλειοψηφία των ασθενών η αντικατάσταση της βαλβίδας δίνει οριστική λύση στο πρόβλημα και αποκαθιστά τη φυσιολογική λειτουργία της βαλβίδας.
Σε ένα μικρό ποσοστό όμως μπορεί να παρατηρηθεί ανεπάρκεια γύρω από την βαλβίδα, που ονομάζεται παραβαλβιδική διαφυγή. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται τόσο σε βιοπροσθετικές όσο και σε μηχανικές βαλβίδες και παίζει σοβαρό ρόλο στην βιωσιμότητα των ασθενών και στην συμπτωματολογία τους. Οι ασθενείς με προσθετικές βαλβίδες υποβάλλονται σε τακτικό υπερηχογραφικό έλεγχο για παρακολούθηση της λειτουργικότητας των βαλβίδων και έγκαιρη διάγνωση οποιασδήποτε παθολογίας τους. Στην πρώτη γραμμή για τη θεραπευτική αντιμετώπιση μιας διαφυγής είναι η φαρμακευτική αγωγή, και παράλληλα γίνεται ενδελεχής διερεύνηση των αιτίων της διαφυγής. Είναι σημαντικό να αποκλειστεί η παρουσία βακτηριαιμίας, δηλαδή επιμόλυνσης του αίματος με βακτήρια, γιατί σε τέτοια περίπτωση είναι αναγκαία εκτός από την χορήγηση αντιβίωσης πιθανότατα και η χειρουργική αφαίρεση της βαλβίδας. Αν η αιτία της διαφυγής δεν είναι από μόλυνση, τότε σε ασθενείς με σοβαρές συν-νοσηρότητες και υψηλού περιεγχειρητικού κινδύνου, μπορεί να πραγματοποιηθεί σύγκλειση διαδερμικά.
Η επέμβαση πραγματοποιείται σε βιοπροσθετικές ή μηχανικές βαλβίδες, τοποθετημένες είτε στη θέση της αορτικής είτε στη θέση της μιτροειδούς βαλβίδας. Ανάλογα με τη θέση της βαλβίδας, η προσπέλαση γίνεται από την μηριαία φλέβα ή τη μηριαία αρτηρία, με την καθοδήγηση ακτινοσκόπησης και διοισοφαγείου υπερηχογραφήματος. Πραγματοποιείται υπό γενική νάρκωση, για να είναι ανεκτή από τον ασθενή αφού απαιτείται η χρήση διοισοφαγείου υπερηχογραφήματος για την τοποθέτηση της «ομπρέλας» σύγκλεισης. Στόχος της διαδερμικής σύγκλεισης της διαφυγής είναι η μείωση της ανεπάρκειας της βαλβίδας και η βελτίωση των συμπτωμάτων του ασθενούς. Σε αρκετές περιπτώσεις η πρώτη υποψία ύπαρξης παραβαλβιδικής διαφυγής είναι η τυχαία ανεύρεση αιμόλυσης σε εργαστηριακό έλεγχο που γίνεται για τη διερεύνηση χαμηλού αιματοκρίτη. Με την πλήρη σύγκλειση της παραβαλβιδικής διαφυγής, αίρεται το αίτιο της αιμόλυσης και βελτιώνεται ο αιματοκρίτης. Οι δύο κυριότερες ενδείξεις για τη σύγκλειση μιας παραβαλβιδικής διαφυγής είναι σε ασθενείς που προκαλεί συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας και η αιμόλυση που απαιτεί μετάγγιση αίματος.
Υπάρχει πληθώρα συσκευών σύγκλεισης ανάλογα με τη θέση της βαλβίδας και το μέγεθος του ελλείματος. Μικρού μεγέθους ελλείματα μπορούν να συγκλεισθούν με ειδικά βύσματα «vascularplugs», ενώ αν το μέγεθος είναι μεγάλο χρησιμοποιούνται «ομπρέλες». Είναι καθοριστικής σημασίας να μην αλληλοεπιδρά η ομπρέλα σύγκλεισης με τις γλωχίνες της προσθετικής βαλβίδας, ειδικά των μεταλλικών βαλβίδων, γιατί μπορεί να προκαλέσει λειτουργική στένωση ή ανεπάρκεια της βαλβίδας και επιδείνωση των συμπτωμάτων του ασθενούς. Η εκτίμηση του αποτελέσματος γίνεται άμεσα με τη χρήση διοισοφαγείου υπερηχογραφήματος διεγχειρητικά, όπου αξιολογείται η υπολειπόμενη διαφυγή και αποφασίζεται η χρήση δεύτερης ομπρέλας ή η μετακίνηση της πρώτης σε πιο κατάλληλη θέση.
Είναι επέμβαση που απαιτεί εκπαίδευση, καλή τεχνική κατάρτιση και εξειδικευμένα κέντρα στην αντιμετώπιση των βαλβιδοπαθειών. Στο πνεύμα της εποχής, με τάση προς λιγότερο επεμβατικές μεθόδους, καθοδηγούμενοι ακτινοσκοπικά και με διοισοφάγειο υπέρηχο, είναι εφικτή η διαδερμική σύγκλειση των παραβαλβιδικών διαφυγών. Έτσι, εκτός της επίλυσης του προβλήματος της βαλβίδας, επιτυγχάνεται και ταχεία ανάρρωση του ασθενούς, με την πλειοψηφία των ασθενών να παίρνουν εξιτήριο από το νοσοκομείο σε 48 ώρες.