Γράφει ο Δρ. Adam Taleb, Επεμβατικός Καρδιολόγος & Διευθυντής Τμήματος Σύμπλοκης Στεφανιαίας Νόσου – Χρονίων Ολικών Αποφράξεων (CTO), Δομικών Καρδιοπαθειών και Πνευμονικής Αγγειοπλαστικής Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.
Η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί βασική αιτία ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων καθώς και άλλων θρομβοεμβολικών επιπλοκών. Στους ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή, το ωτίο του αριστερού κόλπου είναι πρωταρχικό σημείο δημιουργίας θρόμβων και για αυτό το λόγο συστήνεται η χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής στην πλειοψηφία των ανθρώπων αυτών. Από μελέτες που διενεργήθηκαν με διοισοφάγειο υπέρηχο, χειρουργικά αλλά και με αυτοψία, βρέθηκε ότι οι θρόμβοι στον αριστερό κόλπο στο 90% σχηματίζονται στο ωτίο, με εξαίρεση την παρουσία ρευματικής αιτιολογίας βαλβιδοπάθεια.
Δεν είναι λίγοι όμως αυτοί που δε μπορούν να συμμορφωθούν με τη μακροχρόνια λήψη αντιπηκτικής αγωγής είτε λόγω υψηλού αιμορραγικού κινδύνου είτε επειδή συμμετέχουν σε δραστηριότητες που η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων θα μπορούσε να θέσει τη ζωή τους σε κίνδυνο σε περίπτωση τραυματισμού. Ασθενείς υψηλού αιμορραγικού κινδύνου θεωρούνται αυτοί που πάσχουν από θρομβοπενία (χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων), επαναλαμβανόμενα επεισόδια αιμορραγίας από το πεπτικό ή το ουροποιογεννητικό σύστημα, από επεισόδιο ενδοεγκεφαλικής αιμορραγίας ή ασθενείς με προβλήματα ισορροπίας στη βάδιση και πιθανότητα πτώσης. Παράλληλα, η αδυναμία συμμόρφωσης με την αντιπηκτική αγωγή και η ασυνεχής λήψη τους θέτει σε αυξημένο κίνδυνο ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων λόγω της ελλιπούς προστασίας από την αντιπηκτική δράση των φαρμάκων.
Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα εκτός από την χειρουργική σύγκλειση να πραγματοποιηθεί και διαδερμική σύγκλειση του ωτίου και να αποφύγουν έτσι τη μακροχρόνια λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων. Σε περίπτωση που ένας ασθενής πρόκειται να υποβληθεί σε εγχείρηση καρδιάς για άλλη παθολογία (για παράδειγμα αορτοστεφανιαία παράκαμψη CABG ή αντικατάσταση βαλβίδας), τότε έχει ένδειξη η χειρουργική αφαίρεση/σύγκλειση του ωτίου αν υπάρχει ιστορικό κολπικής μαρμαρυγής. Αν όμως δεν υπάρχει άλλος λόγος χειρουργικής παρέμβασης, είναι δυνατή η διαδερμική σύγκλειση του ωτίου με «ομπρέλα».
Οι εγκεκριμένες συσκευές για σύγκλειση του αριστερού ωτίου είναι οι WATCHMAN, WATCHMAN FLXκαι η AMULET. Σε τυχαιοποιημένες μελέτες αποδείχθηκε ότι η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της συσκευής WATCHMAN στην πρόληψη εγκεφαλικών επεισοδίων και άλλων θρομβοεμβολών είναι αντίστοιχη με αυτή της βαρφαρίνης και των ανταγωνιστών βιταμίνης Κ (όπως το Sintrom). Οι συσκευές WATCHMAN είναι αυτοεκπτυσόμενες και καλύπτονται εξωτερικά από μεμβράνη PTFE, που ενδοθηλιοποιούνται σε διάστημα 2 μηνών, οπότε απομονώνουν το ωτίο από την κυκλοφορία.
Οι συσκευές AMULET αποτελούνται από δυο δίσκους κατασκευασμένους από nitinol (έναν που φράσσει το στόμιο του ωτίου και έναν που σταθεροποιείται μέσα στο ωτίο) και καλύπτονται από πλέγμα Dacron, επιτυγχάνοντας έτσι την απομόνωσή του.
Κατά την προετοιμασία του ασθενούς πραγματοποιείται ένα διοισοφάγειο υπερηχοκαρδιογράφημα όπου γίνονται μετρήσεις των διαστάσεων του ωτίου για την επιλογή της κατάλληλης συσκευής καθώς και για τον αποκλεισμό ύπαρξης θρόμβου εντός του ωτίου, που θα αποτελούσε αντένδειξη για την επέμβαση. Μετά την τοποθέτηση της συσκευής, γίνεται χορήγηση κουμαρινικών ή νεότερων από του στόματος αντιπηκτικών για 45 μέρες σε συνδυασμό με χαμηλή δόση ασπιρίνης, και επανέλεγχος στους 2 μήνες με διοισοφάγειο υπέρηχο για την πλήρη απομόνωση του ωτίου. Αν αυτή έχει επιτευχθεί, γίνεται σταδιακή αποκλιμάκωση της αντιπηκτικής αγωγής, με τελικό στόχο ο ασθενής να παραμείνει μόνο με μικρή δόση ασπιρίνης μακροχρόνια.
Η επέμβαση πραγματοποιείται με προσπέλαση από την μηριαία φλέβα και παρακέντηση του μεσοκολπικού διαφράγματος, με την καθοδήγηση ακτινοσκόπησης και διοισοφαγείου υπερηχογραφήματος. Πραγματοποιείται υπό γενική νάρκωση, για να είναι ανεκτή, αφού απαιτείται η χρήση διοισοφαγείου υπερηχογραφήματος. Στο πνεύμα της εποχής, με τάση προς λιγότερο επεμβατικές μεθόδους, επιτυγχάνεται ταχεία ανάρρωση, με την πλειοψηφία των ασθενών να παίρνουν εξιτήριο από το νοσοκομείο σε 48 ώρες.