Γράφει ο Δρ. Adam Taleb, Επεμβατικός Καρδιολόγος & Διευθυντής Τμήματος Σύμπλοκης Στεφανιαίας Νόσου – Χρονίων Ολικών Αποφράξεων (CTO), Δομικών Καρδιοπαθειών και Πνευμονικής Αγγειοπλαστικής Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.
Τι είναι το σπινηρογράφημα καρδιάς;
Το δυναμικό σπινθηρογράφημα καρδιάς (single – photon emission computed tomography, SPECT) καθιστά δυνατή την έμμεση, μη επεμβατική ισχαιμική αξιολόγηση του μυοκαρδίου. Επιτρέπει τον έλεγχο της λειτουργίας του μυοκαρδίου στην ξεκούραση όσο και στην δυναμική άσκηση ή στην άσκηση με χορήγηση φαρμάκων (σε ασθενείς που αδυνατούν να ασκηθούν φυσιολογικά λόγω μυοσκελετικών ή άλλων προβλημάτων στην κίνηση), με στόχο πρωταρχικά τη διάγνωση της στεφανιαίας νόσου και μετά την καθοδήγηση της περαιτέρω θεραπείας ασθενών με διαγνωσμένη στεφανιαία νόσο.
Το σπινθηρογράφημα καρδιάς πραγματοποιείται με την ενδοφλέβια χορήγηση ενός ραδιοϊσοτόπου και την λήψη εικόνων από μια ειδική κάμερα SPECT, που ελέγχει την αιμάτωση του μυοκαρδίου ανιχνεύοντας τα φωτόνια. Συνήθως η αιμάτωση του μυοκαρδίου ελέγχεται τόσο στην ξεκούραση όσο και μετά από άσκηση, και υπάρχουν πρωτόκολλα ενός και δύο ημερών, με πιο συνηθισμένο το πρωτόκολλο της μίας ημέρας. Η άσκηση γίνεται είτε σε κυλιόμενο τάπητα ή ποδήλατο – εργόμετρο με φυσικό τρόπο, είτε με χορήγηση φαρμάκων σε ασθενείς που αδυνατούν να ασκηθούν (συνηθέστερα αγγειοδιασταλτικά φάρμακα αλλά και δοβουταμίνη).
Προσφέρει έναν μεγάλο όγκο πληροφοριών όσον αφορά την αιμάτωση του μυοκαρδίου (και άρα την ύπαρξη στενώσεων στις στεφανιαίες αρτηρίες), τη βιωσιμότητα (στην περίπτωση παλαιότερου εμφράγματος του μυοκαρδίου ή εκτεταμένης στεφανιαίας νόσου) καθώς και τη λειτουργικότητα της αριστερής κοιλίας. Επίσης βοηθά στην κατηγοριοποίηση σε επίπεδα επικινδυνότητας των ασθενών με διαγνωσμένη στεφανιαία νόσο και στην διαμόρφωση της φαρμακευτικής αγωγής.
Σπινθηρογράφημα καρδιάς: Ποιες είναι οι βασικές ενδείξεις;
Οι ενδείξεις διενέργειας σπινθηρογραφήματος καρδιάς είναι ποικίλες και αφορούν στην διερεύνηση ασθενών με αίσθημα δύσπνοιας ή στηθάγχης, στην προσπάθεια διάγνωσης ή παρακολούθησης ασθενών με στεφανιαία νόσο καθώς και στην αξιολόγηση της βιωσιμότητας του μυοκαρδίου. Παράλληλα, ασθενείς με ηλεκτροκαρδιογράφημα που παρουσιάζει αλλοιώσεις στην ηρεμία και δεν είναι δυνατή η διενέργεια τέστ κοπώσεως αφού θα ήταν μη διαγνωστικό, μπορούν να υποβληθούν σε σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου και έτσι να διερευνηθούν αξιόπιστα τα συμπτώματά τους.
Ποιες οι αντενδείξεις;
Οι αντενδείξεις για τη διενέργεια σπινθηρογραφήματος του μυοκαρδίου αφορούν κατά βάση τα φάρμακα που απαιτούνται για την «άσκηση» του μυοκαρδίου, όταν δε γίνεται με κυλιόμενο τάπητα ή ποδήλατο. Τα αγγειοδιασταλτικά φάρμακα (αδενοσίνη, διπυριδαμόλη ή regadenoson) αντενδείκνυνται σε ασθενείς με χαμηλή αρτηριακή πίεση (καθώς μειώνουν ακόμα περισσότερο την πίεση), με διαταραχές της αγωγιμότητας (χωρίς να έχουν βηματοδότη) και με νόσο των αεραγωγών (αφού μπορεί να προκαλέσουν βρογχόσπασμο). Παράλληλα κατά την προετοιμασία του ασθενούς για το σπινθηρογράφημα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση καφεΐνης για τουλάχιστον 12 ώρες (ιδανικά 24 ώρες), γιατί λειτουργεί ανταγωνιστικά στη δράση της αδενοσίνης και καθιστά δυσχερή την φαρμακολογική «άσκηση» της καρδιάς. Τέλος, δε συνιστάται η διενέργεια σπινθηρογραφήματος σε ασθενείς με οξύ στεφανιαίο σύνδρομο ή υψηλού ρίσκου ασταθή στηθάγχη.
Το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου με έμμεσο τρόπο αξιολογεί την παροχή αίματος στα τοιχώματα της καρδιάς. Έχει μεγάλη διακριτική ικανότητα να διαχωρίσει την ελλιπή αιμάτωση σε ένα τμήμα της καρδιάς συγκριτικά με άλλα υγιή, και κατ’ επέκταση να εγείρει υποψία για ύπαρξη στένωσης στην αρτηρία που αρδεύει το συγκεκριμένο τοίχωμα. Όταν όμως υπάρχουν σοβαρές στενώσεις σε όλες τις στεφανιαίες αρτηρίες, υπάρχει περίπτωση το σπινθηρογράφημα να δώσει ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα, φαινόμενο που είναι γνωστό ως «balanced ischemia». Σε αυτή την περίπτωση απαιτείται εγρήγορση και υψηλή κλινική υποψία, ώστε να αναγνωριστεί το ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα και να προχωρήσει ο ασθενής σε περαιτέρω διερεύνηση.
Το σπινθηρογράφημα καρδιάς είναι μια ασφαλής εξέταση για μη επεμβατική διερεύνηση ύπαρξης στεφανιαίας νόσου, άλλο ένα εργαλείο στη «φαρέτρα» του καρδιολόγου για την έγκαιρη διάγνωσή της.
